काठमाडौं ५ मंसिर । श्रीलंकाका नवनिर्वा्चित राष्ट्रपति गोताबाया राजपाक्षेले प्रधानमन्त्रीमा बुधवार आफ्ना दाजुको नाम प्रस्ताव गरेका छन्। प्रधानमन्त्री रणिल विक्रमासिंघेले राजीनामा दिने घोषणा गरेपछि उनले यस्तो घोषणा गरेका हुन् ।
विक्रमासिंघेले बिहीवार औपचारिक रूपमा राजीनामा दिएपछि महिन्दाले औपचारिक रूपमा पदभार सम्हाल्नेछन् । महिन्दा हाल विपक्षी दलका नेता हुन्। कोलम्बो गजेट पत्रिकाका अनुसार विक्रमासिंघेले मंगलवार राष्ट्रपति राजपाक्षेसँग भेट गरी संसद्को भविष्यबारे छलफल गरेका थिए । संसद्मा आफ्नो सरकारको बहुमत भए पनि राष्ट्रपतिको पाएको नयाँ जनादेशलाई ख्याल गरी राजीनामा दिएको बताएका छन् ।
राष्ट्रपतीय निर्वाचनमा गोताबाया राजापक्षे विजयी भएपछि उनलाई राजीनामा दिन दबाब परेको थियो। राजपाक्षेले सानो आकारको प्रारम्भिक नयाँ मन्त्रिपरिषद् गठन गर्ने जनाइएको छ। सन् २०२० को मार्च १ पछि नयाँ संसद् बन्ने भएकाले त्यतिबेलासम्म सानो मन्त्रिपरिषद् मात्रै रहनेछ । स्रोतका अनुसार नयाँ मन्त्रीपरिषद् १५ सदस्यीय हुनेछ। नयाँ मन्त्रीहरू सबै राजपाक्षेको दलबाट हुनेछन् ।
भाइ राष्ट्रपति भएपछि श्रीलंकामा फेरि महेन्द राजपाक्षे प्रधानमन्त्री !
तत्कालीन राष्ट्रपति मैत्रिपाला सिरिसेनाले अक्टोबर २६, २०१८ मा विक्रमासिंघेलाई बर्खास्त गरी महिन्दालाई प्रधानमन्त्री बनाइएका थिए। अदालतले उक्त कदम अवैध भएको फैसला गरेपछि महिन्दाले गत डिसेम्बरमा राजीनामा दिएका थिए। महिन्दा राजपाक्षेले सन् २००५ देखि २०१५ सम्म श्रीलंकामा राष्ट्रपति बनेका थिए। उनी २४ वर्षकै उमेरमा सांसद बनेका थिए । उनले श्रीलंकामा चलेको ३ दशक लामो गृहयुद्ध अन्त्य गरेका थिए। आइतवार निर्वा्चित राष्ट्रपति राजपाक्षेले सोमवार शपथ लिएका थिए। राजपाक्षे परिवारबाट राष्ट्रपति बन्ने उनी दोस्रो व्यक्ति हुन् ।
जयशंकर कोलम्बोमा, गोताबाया भारत आउने
श्रीलंकाका नवनिर्वा्चित राष्ट्रपति गोताबाया राजपाक्षेले २९ नोभेम्बरमा भारत भ्रमण गर्ने भएका छन्। गोताबायाको राष्ट्रपतिको रूपमा यो पहिलो विदेश भ्रमण हुने हुनेछ। भारतीय विदेशमन्त्री एस. जयशंकर कोलम्बो भ्रमणमा छन्। उनले गोताबायासँग भेट गरी भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीका तर्फबाट भारत भ्रमणको निम्ता गरेका छन्। मोदीको निम्ता स्विकार्दै तत्काल उनी भारत आउन तयार भएका हुन् ।
गोताबायाले राष्ट्रपति पदको शपथ लिएको भोलिपल्टै भारतीय विदेशमन्त्री जयशंकर श्रीलंका पुगेका थिए । श्रीलंकाका पूर्वराष्ट्रपति महिन्दा राजपाक्षेका भाइ गोताबाया चीनप्रति उदार मानिन्छन्। कूटनीतिक विश्लेषकका अनुसार श्रीलंकामा बढ्दो चिनियाँ प्रभाव कम गर्न जयशंकर तत्काल कोलम्बो पुगेका हुन् ।
मंगलवार राजपाक्षेसँग भेट गरेपछि जयशंकरले ट्विट गरेका थिए, ‘ श्रीलंकाका राष्ट्रपति गोताबाया राजपाक्षेसँग भेटवार्ता भएको छ। उहाँलाई प्रधानमन्त्री मोदीका तर्फबाट शान्ति, प्रगति, सद्भाव र सुरक्षा क्षेत्रमा मिलेर काम गर्ने सन्देश दिए । उहाँको नेतृत्वमा श्रीलंका र भारतबीचको सम्बन्धले नयाँ उचाइ लिनेछ।’ यसअघि चुनावमा राजपाक्षेका विजयी हुनासाथ आइतवार नै मोदीले फोन गरेर बधाई दिएका थिए र पहिलो भ्रमण भारत गर्न आग्रह गरेका थिए ।
गोताबायाले पनि मोदीलाई धन्यवाद दिएका छन्। उनले विकास र सुरक्षाका क्षेत्रमा भारतसँग मिलेर काम गर्न तत्पर रहेको बताएका छन्। सैन्य पृष्ठभूमिका गोताबायाले तमिल लिट्टेविरुद्धको आक्रमणको नेतृत्व गरेका थिए। उनी रक्षामन्त्री हुँदा लिट्टे विद्रोह समाप्त भएको थियो। यसैले श्रीलंकाली तमिल उनीप्रति आशंकित देखिन्छन् ।
गोताबायामाथि सर्वसाधारण र विद्रोही तमिललाई यातना दिएको र अन्धाधुन्ध हत्या गरेको आरोप लागेको छ। श्रीलंकाले हम्बनटोटा बन्दरगाह बनाउन चीनसँग ठूलो मात्रामा ऋण लिएको थियो। उक्त ऋण चुकाउन नसकेपछि श्रीलंकाले बन्दरगाह नै ९९ वर्षका लागि चीनलाई भाडामा दिएको छ ।
इमरानको पनि निम्ता
पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री इमरान खानले पाकिस्तान भ्रमणको निम्ता गोताबाया राजपाक्षेले स्वीकार गरेका छन् । कोलम्बोस्थित पाकिस्तानी उच्चायोगले बुधवार उक्त जानकारी दिएको छ। इमरानले मंगलवार राजपाक्षेलाई फोनमार्फत बधाई दिँदै पाकिस्तान भ्रमणको निम्ता गरेका थिए ।
